Urodził się: ok. 1670 roku w
Rodzice:
- Stanisław Kazimierza Kożuchowski (1620-1671)
- Barbara Siewierska (?)
Rodzeństwo: (6)
- Aleksander Michał (?-1693)
- Bogusław I (?)
- Ewa (1669-1722)
- Barbara (?)
- Ludwika (?)
- Mikołaj (?)
Żona:
- Konstancja Pienicka (?)
Ślub: (?)
Dzieci: (6)
- Bogusław II (1690-1757)
- Aleksander (?-1761)
- Andrzej (?-1760)
- Stanisław IV (1712-1776)
- Barbara (?)
- Ludwika (?-1759)
Zmarł: 15 marca 1744 roku (niedziela) w Mokrsku
(par. i gm. Mokrsko, pow. wieluński)
Pochowany: na Cmentarzu w
? dziecko Stanisława Kazimierza i Barbary.
Cześnik wieluński, poseł na sejmy, autor spisu praw Rzpltej.
Dziedzic części Mokrska.
W roku 1690 występował, obok brata Aleksandra Michała, jako współdziedzic dóbr Karsy, Bobry i Wierzchosław (Żychlin) w pow. kaliskim, a ponadto posiadał Czechel, Kakawę i Mokrsko (Wieluńskie). W roku 1700 otrzymał Stanisław cześnikostwo wieluńskie.
Konstytucją sejmu lubelskiego w roku 1703 został wyznaczony deputowanym z ramienia izby poselskiej do boku króla Augusta II. Niebawem jednak przeszedł na stronę Stanisława Leszczyńskiego, przystąpił do generalnej konfederacji warszawskiej (16 II 1704), w której zasiadał jako konsyliarz; ponadto był sekretarzem gabinetowym Leszczyńskiego.
W roku 1705 złożył swój podpis pod "Confirmatio generalis iurium".
W roku 1726 posłował z ziemi wieluńskiej na sejm grodzieński. Był wówczas deputowanym do korektury Trybunału Koronnego i wszedł również do komisji "dla odnowienia i potwierdzenia dawniejszych pakt wiecznych" ze Szwecją.
Na plenum sejmowym domagał się, by stanowisk administratorów i rządców żup solnych nie obsadzał cudzoziemcami.
W roku 1730 z ramienia sejmiku ziemi wieluńskiej posłował na sejm warszawski.
W roku 1739 zrezygnował z urzędu cześnika wieluńskiego; urząd ten objął po nim jego syn Bogusław, późniejszy sędzia wieluński.
Stanisław cieszył się opinią znakomitego prawnika. Sejm grodzieński w roku 1726 polecił mu zestawienie zbioru konstytucji sejmowych.
Dnia 18 XI 1727 roku w Grodnie otrzymał od króla przywilej na lat 20 wyłącznego druku zbioru konstytucji, z zastrzeżeniem groźby kary 50 dukatów za przedruki.
Praca została ukończona w roku 1732 i wydana własnym sumptem w prywatnej drukarni w Mokrsku. ("Constytucye, statuta y przywileje koronne y W. X. Lit, na walnych seymach od roku pańskiego 1550 aż do roku 1726 uchwalone..."). Polegała ona na wyszczególnieniu sejmowych konstytucji za okres do roku 1726 w układzie alfabetycznym, wzorowanym na pracy Jana Herburta.
W październiku 1732 roku Stanisław wyprawił swych synów z pierwszymi egzemplarzami "Constytucyi" do Warszawy. Zostali oni przyjęci na publicznym posłuchaniu przez króla, który otrzymał jeden egzemplarz.
Rada senatu wyraziła Stanisławowi wdzięczność i przedstawiła go królowi do nagrody. Istotnie, August II wypłacił mu ze skarbu koronnego 10 000 złp. Kolportażem "Constytucyi" zajęły się księgarnie Różyckiego i Hebanowskiego w Warszawie, cena egzemplarza wynosiła 8 bitych talarów. Niezależnie od tego sejm konwokacyjny 1764 roku przeznaczył, tytułem zwrotu poniesionych przy wydaniu "Constytucyji" kosztów, sumę 10 000 złp. sukcesorom Stanisława.
Ustawa ta jednak nie została zrealizowana. W szkołach pijarskich "Constytucye" były w połowie XVIII w, podręcznikiem do nauczania historii Polski.
Prace Stanisława nad zbiorem, gdy po kraju przez wiele lat rozchodziły się wieści o jego druku, wpłynęły niewątpliwie na decyzję Józefa Jędrzeja Załuskiego, podjętą w roku 1730, wydania pełnego zbioru praw polskich.
Właśnie I t. "Volumina legum" ukazał się równocześnie z "Constytucyami". Ale wielka zasługa Stanisława polega na tym, że tę iście benedyktyńską pracę wykonał sam jeden, przy pomocy jedynie jednej ze swych córek, pokrywając wszelkie koszty z własnego majątku, który bardzo nadwerężył.
Ożeniony z Konstancją Pienicką, łowczanką rożańską, pozostawił dwie córki: Barbarę, żonę Jana Skrzetuskiego, późniejszego pisarza grodzkiego kaliskiego, oraz Ludwikę, żonę Adama z Białej Szypowskiego, pisarza grodzkiego bydgoskiego i czterech synów: Andrzeja, Aleksandra, Stanisława i Bogusława.
Źródła:
- Polski Słownik Biograficzny, Tom XV, str. 79, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970,
