Rostropowicz Leopold

Czwarte dziecko Witolda i Pauliny.

Wiolonczelista i pedagog.

Profesor Saratowskiego 1918-1919 i 1923-1925 oraz Azerbeidzańskiego 1925-1931 konserwatorium.

Profesor klasy wiolonczeli Moskiewskiego Państwowego Technikum Muzycznego.

Zasłużony artysta ZSRR (1935).

Uczył się u znanego wiolonczelisty A. Łukinicza i od 1904 roku rozpoczął koncertowanie.

W roku 1905 dostał się do Petersburskiego Konserwatorium trafiając do klasy znakomitego wiolonczelisty Aleksandra Wierzbiłowicza.

W klasie fortepianu jego profesorem była wybitna pianistka Anna Jesipowa.

W roku 1910 ukończył studia ze zlotym medalem.

Wystepował z kilkoma koncertami w Petersburgu i Moskwie jak również i w Polsce, koncertując w Łodzi, Krakowie.

Koncertował w Paryżu odbywając równocześnie staż u znakomitego hiszpańskiego wiolonczelisty Pablo Casalsa.

W 1912 roku przeprowadził się do Petersburga, gdzie został przyjety do orkiestry Teatru Mariańskiego.

W Baku, 1914 rok. Gazeta „Kaspij” zamieszcza recenzję koncertu Roztropowicza, określając go jako ‘bardzo utalentowanego wiolonczelistę”. W Baku Roztropowicz podpisuje kontrakt na pracę w orkiestrze symfonicznej miasta. Aktywnie uczestniczy w koncertach charytatywnych.

8 stycznia 1915 roku Polski Komitet w Baku urządził koncert charytatywny zbierając pomoc dla mieszkańców Królestwa Polskiego, którzy ucierpieli w wyniku działań wojennych. Bakińska gazeta pisała: „ Laureat ostatniego konkursu wiolonczelowego – Leopold Roztropowicz z wirtuozją wykonał nokturn Czajkowskiego”.

W Baku Leopold prowadzi kursy muzyczne, bierze udział w koncertach. 12 kwietnia znów gra koncert, z którego dochód przeznaczony zostaje na pomoc dla ludzi poszkodowanych w wyniku wojny. A 6 maja w Operze ma miejsce kolejny koncert charytatywny, o czym w gazecie piszą: „Leopold Roztropowicz to wspaniały wiolonczelista, publiczność zmusiła go do bisowania Kantyleny, która brzmiała znakomicie”.

3 września 1915 r. Leopold zamieścił ogłoszenie w gazecie „Baku”: ” Z rekomendacjami profesorów Petersburskiego Konserwatorium laureat ( złoty medal), artysta Imperatorskich Teatrów wznowił lekcje wiolonczeli i fortepianu przy ul. Zawiedeńskiej 3 ( mieszkanie inżyniera Skrzywana)”. W grudniu 1916 roku znów się odbył koncert charytatywny, w którym wziął udział „ utalentowany wiolonczelista Roztropowicz, znany bakińcom, wspaniale wykonał koncert Saint-Saensa, publiczność zgotowała wirtuozowi burzliwe owacje”.

W styczniu 1916 roku bakiński Komitet znów zorganizował charytatywny koncert na korzyść jeńców wojennych z udziałem Roztropowicza.Gazeta „Kaspij” pisała: „Roztropowicz mimo młodego wieku (miał wtedy 23 lata) zdobył pozycje w świecie muzycznym. Po ukończeniu ze złotym medalem Petersburskiego Konserwatorium w klasie Wierzbiłowicza został oddelegowany do Paryża i Berlina, gdzie w znak uznania otrzymał w darze od Muzeum Mendelsohna znakomitą wiolonczelę Guarneri. Powróciwszy do Rosji, został przyjęty do orkiestry Teatrów Imperatorskich w Petersburgu. W Baku zamieszkuje już drugi rok i w tym czasie zdążył zawojować sympatię bakińskiej publiczności muzycznej. Koncert miał wielkie powodzenie, brawa, wołania o bisy”.

We wrześniu 1916 r. znów pojawiło się ogłoszenie w gazecie: „Artysta Imperatorskich Teatrów, Pietrogradskiego i Paryskiego Konserwatorium wrócił z Tyflisu po urlopie i wznowił swoje zajęcia w klasie wiolonczeli i fortepianu. Zapisy osobiście od 12-2 codziennie przy ul. Zawiedeńskiej 3, m.10, w mieszkaniu inżyniera ( Szollarskiego wodociągu) p. Skrzywana.

W czasie pobytu w Baku Roztropowicz zajmował mieszkanie polskiego inżyniera Stefana Skrzywana, co świadczy o jego bliskich kontaktach z polską diasporą w Baku.

W 1918 roku Leopold obejmuje stanowisko profesora w w Konserwatorium Saratowskim.

Latem 1919 r. przyjeżdża do Woronieża. 1 października 1919 do miasta wkracza biała armia.

5 października gazeta „Woronieżski Telegraf” zamieszcza ogłoszenie o koncercie „zasłużonego profesora Saratowskiego Konserwatorium, znanego wiolonczelisty Leopolda Roztropowicza”.

To ogłoszenie stało się przyczyną aresztowania muzyka, kiedy po roku ponownie przyjechał do Woronieża.Leopold został aresztowany za współpracę z białymi. W protokole z przesłuchania zamieszczono wyjaśnienie muzyka. Został wyzwany do sztabu wojska białych i otrzymał rozkaz zorganizowania orkiestry i koncertów. W czasie ataku czerwonych biali zmusili go do odejścia wraz z nimi. W Biełogrodzie Leopold zachorował na tyfus i pozostał w szpitalu.

Po objęciu władzy przez czerwonych Roztropowicz został wyznaczony do kierowania pododdziałem sztuki, zorganizował szkołę muzyczną, dawał koncerty na korzyść rannych. Z Biełgorodu w maju 1920 r. wyprawił się do Saratowa. W Samarze został zaproszony na agitacyjno-instruktorski statek „Krasnaja zwezda”, na którym spędził dwa miesiące. Tu poznał członków CIK i Narkompros zlecił mu sprawdzenie poziomu wykształcenia muzycznego w Guberni Kurskiej i Woronieżskiej.

2 grudnia 1920 r. na Leopolda Roztropowicza wydano wyrok - dwa lata zesłania do lagru.

13 stycznia 1921 r. został wysłany do obozu. Jego prośby o skrócenie kary, które motywował złym stanem zdrowia, samotną matką, polskim pochodzeniem ( według umowy 1921 r. wszyscy Polacy osądzeni za polityczne przestępstwa podlegali amnestii, i Roztropowicz ubiegał się o wysłanie go do Warszawy) pozostały bez odpowiedzi. Dopiero po interwencji z CIK-u 9 czerwca 1921 r. Roztropowicz został zwolniony i wyjechał do Saratowa.

W Saratowie pracował jako profesor w Konserwatorium przez cztery lata. W czasie występów w Orenburgu poznał pianistkę Zofie Fedotową, która akompaniowała mu w czasie koncertów. Wkrótce Zofia została jego żoną. W 1925 r. urodziła się im córka Weronika. W tym że roku Leopold z rodziną przeprowadza się do Baku i obejmuje stanowisko profesora w Azerbejdżańskim Konserwatorium. W Baku 27 marca 1927 r. przychodzi na świat syn Mścisław, w przyszłości światowej sławy wiolonczelista.

W Baku Leopold skomponował cztery koncerty na wiolonczelę. On także założył pierwszy w Azerbejdżanie kwartet smyczkowy w składzie: E.Ejdlin, N.Cymberow, W.Adamski i L.Roztropowicz.

Z myślą o najlepszym muzycznym wykształceniu dzieci rodzina Roztropowiczów jesienią 1931 roku przeprowadza się z Baku do Moskwy, gdzie Leopold często koncertuje i wykłada w Liceum Muzycznym imienia Gnesinych. Leopold Roztropowicz otrzymuje tytuł zasłużonego artysty Rosji.

Na początku II wojny światowej Roztropowiczowie wyjechali do Orenburga. Tam małżonkowie rozpoczęli pracę w szkole muzycznej. 31 lipca 1942 roku Leopold Roztropowicz nieoczekiwanie zmarł w Orenburgu na atak serca.

Leopold Roztropowicz był znakomitym muzykiem-wykonawcą z wielkim talentem. Mówił o tym zawsze w czasie swoich częstych pobytów w Baku jego sławny syn – Mścisław Roztropowicz, podkreślając, że ojciec był bardziej utalentowany od niego.

O tym, że Leopold – polski szlachcic z historycznym rodowodem, jego dzieci – Mścisław i Weronika dowiedziały się dopiero w końcu XX wieku. Przez całe życie nie wiedziały nic o swoim pochodzeniu. Leopold po swoim aresztowaniu i pobycie w obozie miał poważne przyczyny, by ukrywać swoje korzenie.

W Warszawie na swoje 70-lecie Mścisław Roztropowicz otrzymał piękny prezent – rodzinny herb Roztropowiczów i podpisany przez imperatora Aleksandra II dokument: „ Zaliczyć rodzinę Roztropowiczów wraz z jej synami do wyższej gildii szlacheckiej”. Jak wspomina Elżbieta Penderecka, w 1997 roku, w czasie koncertu w Filharmonii Narodowej w Warszawie, na którym był Mścisław Roztropowicz, ona sama poinformowała o tym publiczność. W czasie koncertu w Filharmonii muzykowi został wręczony herb szlachecki i herbowy sygnet rodzinny. Mścisław Roztropowicz z małżonką Haliną Wiśniewską, córką, zięciem i wnukiem, w towarzystwie polskich i rosyjskich dziennikarzy odwiedzili miejscowość Skotniki pod Warszawą – posiadłość jego pradziada Hanibala Władysława Roztropowicza.

Źródła:

- materiały ze strony Polonia-Baku http://www.polonia-baku.org/pl/dzialacze